İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi (GSF) İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü Arş. Gör. Gökçe Uzgören, 3 Mayıs 2021 tarihinde II. Uluslararası Kültür, Sanat ve Edebiyat Kongresi’nde “Farklı Sosyal Gerçeklikleri Zaman ve Mekân Üzerinden Okumak: Edebiyat ve Sinemada Kapitalist Toplum Sisteminin İzleri Üzerine Bir Çalışma” başlıklı bildirisini sunmuştur.


Bildiri, Arş. Gör. Gökçe Uzgören’in Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehircilik Doktora Programı’nda Prof. Dr. Fuat Ercan’ın yürütücülüğünü yaptığı “Türkiye’nin Güncel Sorunları II” dersi kapsamında yaptığı kuramsal analizlere dayanmaktadır. Edebiyat ve sinemanın kent çalışmalarında toplumsal aktörler arasındaki çok boyutlu ilişkiselliği anlamada çok önemli kaynaklar olduğuna vurgu yapan Arş. Gör. Gökçe Uzgören, çalışması ile ilgili şunları söyledi:

“Çalışma kapsamında toplam sekiz eser toplumun toplam yeniden üretimi ve bunun mekândaki tezahürü bağlamında incelendi. Tüm eserlerden sonra varmak istediğim nokta, karmaşık sistemler olan toplumlarda süregelen değişim ve dönüşümlerin, birçok farklı dinamiğe bağlı olarak şekillendiği. Dolayısıyla, ele alınan herhangi bir toplumsal gerçekliğin hangi toplumda, nerede, hangi tarihsel dilimde, ne şekilde, neyin etkisiyle ortaya çıktığının toplumbilim araştırmalarında önemli bir yeri vardır. Bu da bizi kent çalışmalarındaki “zaman-mekân” bağlamının önemine götürüyor.”

Bildiri özetinden:

"[…] Birçok kuramcı, sanayileşme ve kapitalist toplum ilişkilerinin ortaya çıkardığı kentleşme sorunları arasında determinist bir ilişki tanımlarken, kapitalizmin doğuşunu, tarımın; zanaat ve sanayi üretiminin, pazarın ve mübadele değerinin karşısında önemini yitirmesi ile açıklamaktadır. Kapitalist sistemin amacı üretim sürecine aktarılan paranın/sermayenin artarak kendine geri dönmesini sağlamaktır. Bu amaç kapitalizmin tüm coğrafyalardaki ortak eğilimi olsa da, farklı coğrafyalarda ve farklı tarihsel kesitlerde farklı sonuçlar doğurduğu bilinmektedir. Bu çalışmada da edebiyat ve sinemanın kent yaşamında gerçekleşen toplumun toplam yeniden üretim sürecini açıklamada sağladığı olanakların gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda edebiyat ve sinema alanındaki eserlerde yaşanan olayların geçtiği zaman ve mekânda kapitalist toplum ilişkilerinin yansımalarının izi sürülmüştür. Böylece kapitalist sistemin amacını  gerçekleştirmek üzere izlediği eğilimin farklı zaman ve mekânlarda ortaya çıkardığı farklı sonuçlara vurgu yaparak kent çalışmalarında tarihsel-coğrafi bağlamın önemine dikkat çekilmiştir. [...]"