İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Arş. Gör. Gökçe Uzgören’den Röportaj

İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi (GSF) İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü araştırma görevlisi Gökçe Uzgören, akademik kariyeri, akademik kariyeri, yurt dışı deneyimi ve akademik çalışmaları hakkında sorulan soruları yanıtladı.

1. Öncelikle merhaba hocam, kendinizi tanıtır mısınız? Akademiye nasıl yöneldiniz?

Merhaba.  Uygulamalı dersleri oldukça yoğun olan bir bölümde okumuş olmamdan ötürü uzun saatler süren proje derslerinde hocalarımla akademik kariyer üzerine uzun sohbetler etme fırsatım oldu. Üniversitenin ilk yıllarında, soru sorma, araştırma, okuma ve yazmayı seven bir öğrenci olarak akademisyenliğin beni en çok mutlu edecek mesleklerden biri olduğunu düşündüm ve aslına bakarsanız o tarihten bu yana aklımda farklı bir gelecek planı olmadı. Tüm planlarım akademiye yönelik gelişti.

2. Geçtiğimiz aylarda Tübitak Projesi kapsamında Dublin City University’de çalışmalar gerçekleştirdiniz. Bu vesileyle sizi tekrardan tebrik ediyoruz. Projenin çıkış noktasından bahsedebilir misiniz bize?

Çok teşekkür ediyorum. 15 Ocak-15 Temmuz 2023 tarihleri arasında, TÜBİTAK 2214-A Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma Bursu kapsamında Dublin City University, School of Law and Government bünyesinde Dr. Valesca Lima’nın danışmanlığında “Regulating Short-term Rentals: A Comparative Study on The Effect of Airbnb on The Housing Sector in Dublin and Istanbul” başlıklı araştırma projemi sürdürmek üzere İrlanda Dublin’de bulundum.  Aslen, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehircilik Doktora Programı’nda kısa süreli kiralama platformlarının konutun hiper-metalaşmasına etkisi üzerine tez çalışmamı sürdürüyorum. Tez çalışmamım odak noktası bahsi geçen kiralama platformlarının yasal-yönetsel boyutu olmasa da, konut piyasası üzerindeki etkilerini inceleyen bir araştırmacı olarak tez çalışmam sonucunda bu platformların şehir yönetimleri tarafından düzenlenmesine yönelik planlama önerileri geliştirmeyi amaçlıyorum. Bunun yolu da diğer şehir yönetimlerinin bu platformları nasıl ele aldığı ve düzenleme konusunda neler yaptığını iyi analiz etmekten geçiyor. Tezimin çalışma alanını oluşturan İstanbul’da Airbnb gibi kısa sürelik kiralama platformlarına yönelik herhangi bir hukuki düzenleme bulunmuyor. Dublin ise 2019 yılında “short-term letting regulations” isimli bir düzenleme getirdi. Aslında bu araştırma projesinin çıkış noktasını “İstanbul, kısa süreli kiralamaların düzenlenmesi ile ilgili Dublin’den neler öğrenebilir?” sorusu oluşturuyor.

3. Proje sürecini değerlendirmeniz gerekirse neler söylemek istersiniz? Bu kapsamda yaptığınız çalışmalardan bahsedebilir misiniz?

İrlanda’da bulunduğum ilk iki ay dışında her şey planladığım gibi gitti diyebilirim. İlk iki ayın benim için biraz daha zorlayıcı olmasının sebebi ise hem yeni bir şehre adapte olmanın getirdiği zorluklar hem de Dublin City University bünyesindeki Araştırma Etiği Komitesi’nden almak zorunda olduğunuz etik kurul onay formunun Türkiye’deki formlara göre çok daha detaylı olması ve tahminimden daha çok vaktimi almış olması oldu. Araştırmaya gelecek olursak.. Projede temel olarak (a) İstanbul ve Dublin’de Airbnb kullanımının konut piyasası üzerindeki etkileri ve (b) şehir yönetimindeki farklı paydaşların konutları ve mahalleleri Airbnb'nin artan profesyonelleşmesinden ve ticarileşmesinden korumak üzere belirledikleri düzenlemeleri incelemeyi amaçladım. Bu amaçla dört farklı katılımcı grubu ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirdim. Bu görüşmelerde; (i) düzenleme sürecine dâhil olan aktörler, (ii) uygulama araçları, (iii) uygulama yöntemleri, (iv) denetim biçimi, (v) başarı düzeyi ve (vi) uygulama-yaptırım açısından karşılaşılan zorlukları anlamaya çalıştım. Proje şu an tam olarak bitmiş değil ancak proje sonucunda Dublin ve İstanbul’da Airbnb kullanımının konut piyasası üzerindeki etkilerini, kentlerin kendi iç dinamikleri de (nüfus, sosyo-ekonomik, mekânsal, kültürel yapı vb. bileşenleri) göz önünde bulundurularak değerlendirmeyi ve, İstanbul için Airbnb kullanımına yönelik kentsel politikalar ve kavramsal planlama önerileri geliştirmeyi amaçlıyorum.

4. Son olarak Dublin’de geçirdiğiniz sürecin size neler kattığını öğrenmek isteriz ve benzer şekilde projeler gerçekleştirmek isteyenler için önerilerinizi alabilir miyiz?

Sosyal bilimler alanında araştırma yapan bir doktora öğrencisi olarak, bu projenin akademik kariyerime önemli bir katkı sunduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. En önemlisi de, farklı bir ülkedeki bilimsel araştırma sürecini en temel düzeydeki evrak işlerinden en kompleks saha araştırması aşamasına kadar deneyimlemiş olmanın sunduğu katkı. Zaman zaman bürokratik süreçler konusunda yeterince bilgi sahibi olmamanın yarattığı dezavantajları yaşamış olsam da, İrlanda’ya gitmeden önce planladığım iş takvimine uygun olarak projeyi sürdürdüğümü söyleyebilirim. Araştırma dışında farklı bir ülkede altı ay süre ile yaşamak, yeni mekânlar ve insanlar tanımak da çok keyifliydi. En büyük şanslarımdan biri ise Dublin City University’nin lisansüstü eğitim konusunda uluslararasılaşmaya büyük önem vermesi ve neredeyse tüm doktora öğrencilerinin dünyanın farklı yerlerinden gelen öğrencilerden oluşmasıydı. Bu sayede İran’dan Amerika’ya, İspanya’dan Hindistan’a birçok farklı ülkeden birbirinden harika insanlarla ve araştırmacılar ile tanıştım. Karşıma hep güzel insanlar çıktı ve bu konuda kendimi oldukça şanslı hissediyorum. Benzer projeler gerçekleştirmek isteyen öğrenciler ve meslektaşlarıma ise tüm burs seçeneklerini düzenli olarak takip etmelerini önerebilirim. Eğer sosyal bilimler alanında çalışan bir araştırmacı iseniz, araştırma yönteminizin gereklilikleri konusunda gideceğiniz ülkenin ne gibi politikaları olduğunu önceden araştırmanızı öneririm. Süre kaybı yaşamamak adına.. Benzer burslarla yurt dışına gidecek herkese şimdiden başarılar dilerim.