İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi (GSF) Grafik Tasarımı Bölümü Arş. Gör. Zeynep Abacı’nın ‘Disiplinlerarası Etkileşim Bağlamında Castel’in Renk Klavyesi’ başlıklı makalesi İdil Sanat ve Dil Dergisi, Cilt 10, Sayı 79, Mart 2021 sayısında yayınlandı. 

Makale, Arş. Gör. Zeynep Abacı’nın Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde Dr. Öğr. Üyesi Emre Zeytinoğlu danışmanlığında tamamladığı ’19. ve 20. Yüzyıl Sanatında Müziği Etkileyen Resim ve Ressamlar’ adlı tez çalışmasının bir bölümünden üretilmiştir. 

Çalışmada, disiplinlerarası etkileşimin tarihi incelenmiş olup sanat tarihinin farklı dönemlerinde disiplinlerin nasıl bir arada ele alındığı ve birbirini ne yönde etkilediği üzerinde durulmuştur. Barok dönemin resim ve müzik estetiğindeki benzer düşüncelerine yer verilen çalışmada, Castel’in, notaları renklerle ilişkilendirdiği ve potansiyel olarak iki sanatı kombinlemek üzerine tasarladığı ‘renk klavyesi’ üzerinde durulmuştur. 

Makale özetinden:

"Bu çalışmada disiplinlerarası etkileşimin tarihi incelenmiş olup, Antik Yunan ve Ortaçağ’da farklı disiplinlerin nasıl bir arada ele alındığına dair örnekler verilmiştir. Renk ve ses analojisinin tarihsel sürecine değinerek, Rönesans sanatçısının çok yönlülüğü ve Arcimboldo’nun geliştirmiş olduğu ilk renk klavseni fikri üzerinde durulmuştur. Rönesans’tan itibaren pozitif bilimlerin önem kazanması ve hümanizm düşüncesiyle birlikte plastik sanatlar ve müziğin geçirdiği paralel evrim, bu iki sanatın birbiriyle olan ilişkisini güçlendirmiştir. Bu bağlamda çalışmada Barok dönemin resim ve müzik estetiğindeki benzer düşüncelerine ve koşutluklarına yer verilmiş, Fransız rahip ve biliminsanı Castel’in tartışmalara yol açan ve disiplinlerarası bakışla geliştirdiği renk klavyesi tasarımı incelenmiştir. 18. yüzyıl disiplinlerarası deneyselliğin yoğun yaşandığı bir dönemdir ve önceki sanat teorilerinden farklı olarak estetik anlamda otonomiyi önemser. Castel, Newton’un Opticks kitabından ve Pitagoras’ın Kürelerin Yasası teorisinden ilham alarak notaları renklerle ilişkilendirdiği bu enstrümanın, dinleyiciyi en az müziğin kendisi kadar etkileyeceğini düşünür. Renk ve ses etkileşimine dayalı bu girişim potansiyel olarak iki sanatı kombinlemek üzerine tasarlanmıştır. Castel’in hayalindeki renk müziği fikrinin işleyişi ve etkileri, bu konudaki başarısı ya da başarısızlığı, ilham verdiği sanatçılar ve teorisyenlerin bu tasarım hakkındaki görüşleri çalışmanın merkezini oluşturur."

Makalenin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.