Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Murat DOĞAN, 6 Mayıs 2021 tarihinde II. Uluslararası Göbeklitepe Uygulamalı Bilimler Kongresi’nde “Biochemical Effect Mechanism of Probiotics in Gut and Evaluation of Their Effect on Allergies / Probiyotiklerin Bağırsaktaki Biyokimyasal Etki Mekanizması ve Alerji Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi” başlıklı bildirisini sunmuştur.
Dr. Öğr. Üyesi Murat Doğan, probiyotiklerin insan sağlığına olumlu etkilerinin çok önemli olduğunu ve etkilerinin anlaşılabilmesi için etki mekanizmalarının çözülerek anlaşılması gerekliliğine vurgu yaparak şunları söyledi:
“Son yıllarda insan gastrointestinal sistemindeki kompleks mikrobiyal ekosisteme ilgi artmıştır. Bu artıştaki en büyük neden mikrobiyal ekosistemin koloni yapısının bağırsaktaki mukozal yüzeylere probiyotiklerin tutunması, patojenlere karşı antogonistik aktivite, immün sistemin aktive edilmesi için önemli olmasıyla ilişkilendirilmesidir. İnsan bağırsak mikroflorasının doğal bakterileri probiyotiklerden oluşabilmektedir. Günümüzün getirdiği stres, doğal olmayan beslenme alışkanlıkları, çevre kirliliği bu yapıyı bozmuştur.”
Bildiri özetinden:
“Probiyotikler gut mikrobiyatanın doğal üyeleridir. Etkili olmaları için ilk olarak mide asitliğine ve safra tuzlarına dayanıklılık göstererek bağırsak kanalına canlı olarak geçmeleri ve son olarak bağırsak epitelyum hücre yüzeylerinde kolonize olmaları gerekmektedir. Alerji tedavi yöntemlerinin kısıtlı olması alternatif tedavi uygulamalarının geliştirilmesi için probiyotiklerden yararlanılmasının önünü açmıştır. Ancak probiyotiklerin alerjik hastalıkların tedavisinde kullanılabilmesi için öncelikli olarak gastrointestinal sistemdeki (GIS) biyokimyasal etki mekanizmasının tamamen anlaşılması gerekmektedir ve bu amaçla üç adımdan oluşan bir hipotez önerilmiştir. Mekanizmanın birinci adımı probiyotiklerin patojen bakterilerin sayılarını azaltmasıdır ve bunu GIS’deki faaliyetleri sonucu antimikrobiyal metabolitler üretmeleri ve diğer mikroorganizmalara karşı antagonistik etki göstermeleri ile gerçekleştirirler. Mekanizmanın ikinci adımı ise besin öğeleri, kolonizasyon bölgeleri ve bağırsak epitel dokusuna yapışma rekabetidir. Mekanizmanın üçüncü adımı enzimatik aktiviteyi değiştirmeleri olup bunu da sindirim sistemi enzimlerini üretmeleri ve böylece bağırsak dokularının epitel bariyer fonksiyonlarına katkı sağlamaları ile gerçekleştirirler. Bazı insanların bağışıklık sistemi normalde zararlı olmayan maddelere karşı da reaksiyon gösterebilmektedir ve özellikle bu alerjenlerle sisteminin tekrarlayan karşılaşmaları sonucunda bunlara karşı IgE antikorları oluşur ve bu aşırı duyarlılaşma sürecinin bulguları alerjiyi işaret eder. Probiyotikler bağırsaklardaki baskın kolonileri ile bağırsak modülasyonunu sağlayarak GIS’e etki eder ve mukazal bağışıklığı uyarır. İnce bağırsak ve kalın bağırsaktaki immün hücreler ile etkileşime girerek konakçı immün sistemini ve mukus bariyer sistemini güçlendirirler. Hem sistemik hem de lokal-mukus immün sistem GIS’teki probiyotikler tarafından ayarlanabilmektedir. Sonuç olarak probiyotikler bağırsak sisteminin mikrobiyal dengesini düzenleyerek yararlı etkilerini göstermektedirler.’’
