İlk olarak 19. Yüzyıl sonlarında ABD’de ortaya çıkan gökdelenlerin literatürde farklı tanımlamaları bulunmaktadır. Duru'ya göre (2001: 233), şehirlerde yükselen gökdelenler bir yandan sermayenin belli yerlerde toplanması, şehirleşmenin hızlanması, şehirsel toprakların değerinin yükselmesi, gelir dağılımındaki dengesizlik gibi somut toplumsal gelişmelerin sonucu olarak görülürken, diğer yandan, insanın doğayı denetim altına almasının, teknolojik gelişmelerin, zenginliğin, gücün ve ussallığın ifadesi olarak değerlendirilir. Dolayısıyla gökdelenleri yalnızca yüksek mimari yapılar olarak değil, kentlerdeki simgesel varlıklar olarak da ele almak mümkündür.
Bunun yanında, gökdelenlerin yapım süreci, işletmesi, bakımı ve bu alanlardaki yaşam koşulları hakkında önemli tartışmalar da bulunmaktadır. Nitekim çok katlı yapılarda yaşamın sosyal sorunlar yarattığı, yüksek binalarda suç oranının arttığı konusunda çeşitli araştırmalar göze çarpmaktadır. Öyle ki bazı ülkelerde bu sorunların üstesinden gelebilmek için tekrar az katlı klasik mahalle yapısında yerleşimlere dönüş programlarının uygulamaya konduğu biliniyor.
Diğer yandan, günümüzdeki tüketim mekânları kurgulamak üzerine uygulanan kapitalist kentleşme politikaları, şehir merkezlerinde yükselen finans merkezleri gibi gelişmeler, var olan gökdelenlere yenilerinin eklenmeye devam edeceğini gösteriyor. Bu noktada, insanları, inşaat, mimarlık, iç mimarlık gibi çeşitli meslek alanlarının gelişimine ışık tutar nitelikte olan gökdelenleri inşa etmenin sanatı hakkında daha fazla bilgi edinmeye teşvik etmek önemlidir. İşte 3 Eylül Gökdelen Günü de böyle bir amaçla kutlanıyor. Bu amaç doğrultusunda dünyadaki en önemli gökdelen yapılarından bazıları hakkında öne çıkan bilgileri derledik.
İşte Dünyanın En Büyüleyici Gökdelenleri!
-
Burj Khalifa
Yapımı 2010 yılında Dubai’de tamamlanan ve yüksekliği 828 metre olan gökdelen sadece dünyanın en yüksek gökdeleni değil her açıdan şimdiye kadar yapılmış en yüksek yapı olarak kayıtlara geçmiştir.
-
Ebrac El Beyt
“Mekke Royal Clock Tower” olarak da bilinen ve Suudi Arabistan’ın Mekke şehrinde bulunan 601 metre yüksekliğindeki gökdelen aynı zamanda dünyanın en yüksek otelidir.
-
Lotte World Tower
Güney Kore’nin başkenti Seul’de bulunan gökdelen 555.7 metre yüksekliğindedir. Bina 123 katlı olup 2017 yılında tamamlanmıştır. Gökdeleni her yıl yaklaşık 13 milyon kişi ziyaret etmektedir.
-
Şangay Dünya Finans Merkezi
Çin’in Şangay şehrinde bulunan 492 metre yüksekliğindeki gökdelen 2008 yılı itibariyle hizmete açılmış bir finans merkezidir. İçinde ofisler, 300 odalı lüks bir otel, alışveriş alanları, galeri ve gözlem terasları bulunmaktadır.
-
Petronas İkiz Kuleleri
Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da bulunan ikiz kulelerin yüksekliği 452 metredir. İçinde ofisler, alışveriş merkezleri, doğa bilimleri müzesi ve sanat galerisi bulunan kuleler, yerden 170 metre yükseklikteki köprüyle birbirine bağlanmaktadır.
Kaynakça
Duru, B. (2001). "Gökdelenler ve Kent". Prof. Dr. Cevat Geray'a Armağan, s. 331- 362. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayınları.
